آشنایی کامل با خواص تخم کتان ، مضرات دانه کتان و تاثیرات جالب توجه این دانه اعجاب انگیز بر روی انسان ، فرآیندی است که تیم تحقیقاتی رویکا برای سلامت و رفاه حال شما عزیزان گردآوری نموده است . اگر تا بحال از تخم یا روغن کتان استفاده نکردید و درباره خواص باورنکردنی و تاثیرات آن چیزی نمیدانید با ما همراه باشید تا تخم کتان را به طور کامل به شما معرفی کنیم .
کتان یک فیبر غذایی حاوی چربی و آنتی اکسیدان ها است که در اروپا ،آسیا و مدیترانه رشد می کند . دانه های بذر کتان دو نوع هستند : تقریبا زرد طلایی و قرمز مایل به قهوه ای که حاوی فیتواستروژن ها هستند . فیتواستروژن ها مانند هورمون های استروژن و پروژسترون محلول هستند . مشخصات تغذیه ای این دو بذر خیلی شبیه به هم است . روغن دانه کتان حاوی اسید چرب امگا ۳ ضروری آلفا لینولنیک اسید (ALA) است . امروزه دانه کتان به صورت دانه ، روغن ، پودر ، قرص ، کپسول و آرد در دسترس مردم است .
تخم کتان از ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد به عنوان غذا و دارو برای درمان و سلامتی استفاده میشود . خیلی از افراد تخم کتان را به عنوان غذایی کاربردی” می نامند به این معنی که می خورند تا سلامت خود را تقویت کنند .
در اصل به عنوان مکمل غذایی برای جلوگیری از کلسترول بالا ، یبوست ،اسهال،دیابت ، التهاب غده روده بزرگ ( دیورتیکولیت )،سندروم روده تحریک پذیر ( IBS )،بیماری قلبی ، سرطان ، زخم در روده بزرگ (زخم روده)، التهاب در دیواره معده (گاستریت ) و همچنین التهاب روده کوچک و چندین بیماری دیگر استفاده می کنند . در ادامه به بررسی کامل خواص اعجاب انگیز این دانه گیاهی و تاثیرات جالب توجه آن بر روی انسان خواهیم پرداخت .
قرن هاست که دانه های کتان به دلیل خاصیت محافظت از سلامتی آنها به دست می آید.
در حقیقت ، چار بزرگ به افراد خود دستور داد بذر کتان را برای سلامتی خود بخورند. بنابراین جای تعجبی نیست که آنها نام Linum usitatissimum را به دست آوردند ، به معنی "مفیدترین".
امروزه ، بذر کتان به عنوان "فوق العاده غذایی" ظهور می کند ، زیرا تحقیقات علمی بیشتر به فواید سلامتی آنها اشاره دارد.
در اینجا 10 مزیت بهداشتی دانه کتان وجود دارد که مورد حمایت علم است.
بذر یا همان تخم کتان به دلیل ارزش غذایی بالایی که دارد همچون وجود (ALA) ، ویتامین و مواد معدنی بسیار مقوی و برای سلامت بدن ضروری است . همچنین تخم کتان حاوی دو نوع محلول و غیر قابل حل است . که هردو توسط باکتری ها در روده بزرگ تخمیر شده و به حرکات روده و دفع بهتر مدفوع کمک می کند . در ادامه فیبر غیر قابل حل باعث می شود آب بیشتری به مدفوع اضافه شده و از یبوست جلوگیری می کند .
در این قسمت به ۱۱ مورد از مهمترین فواید فوق العاده تخم کتان که در دنیا به اثبات رسیده و تیم تحقیقات رویکا برای راحتی هرچه تمام تر شما عزیزان گردآوری کرده است را ارائه می دهیم :
مصرف درست تخم کتان می تواند به فرد برای مقابله و محافظت از خود در مقابل سرطان از جمله سرطان پروستات ،سرطان روده بزرگ و سرطان کمک کند . وجود لیگنان که خاصیت آنتی اکسیدانی و استروژنی دارند . باعث از بین رفتن رادیکال های آزاد و جلوگیری از ایجاد رگ های خونی جدید می شوند . روند رشد تومور را کند می کنند و در تخم کتان به کاهش خطر سرطان و بهبود سلامت بیمار کمک می کند .
رادیکال های آزاد در نتیجه فرایندهای طبیعی و فشارهای محیطی رخ می دهند . کتان حاوی ۹۰۰ برابر لیگنان نسبت به سایر غذاهاست . در یک بررسی در سال ۲۰۱۳، تعداد خانم هایی که مرتب دانه کتان مصرف می کردند ، میزان ابتلا به سرطان درمیانشان بسیار پایین بود . و سرطان در خانم هایی که مبتلا بودند بعد از دوران یائسگی با مصرف تخم کتان کاهش یافت .
همچنین خوردن تخم کتان به آقایان هم توصیه می شود . در یک آزمایش روی ۲۰ مرد ، به کسانی که ۳۵ گرم دانه کتان داده شده بود . میزان ابتلا به سرطان پروستات کاهش یافته بود . مصرف دانه کتان و پیروی از یک رژیم غذایی کم چرب می تواند آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) که یک نشانگر سرطان پروستات در آقایان است را کاهش دهد . آن هم به دلیل پایین آمدن سطح هورمون تستوسترون و سرعت تکثیر سلول های سرطانی است .
بذر کتان به کنترل قند خون و دیابت نوع ۲ کمک شایانی می کند . میزان قند خون تولید شده در بدن ناشی از عدم توانایی بدن در ترشح انسولین یا مقاومت در برابر آن است . بذر کتان به دلیل محتوای فیبر محلول ، میزان قند خون را کاهش می دهد . یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داده که افرادی که ۲۰ گرم پودر تخم کتان به رژیم غذایی روزانه خودشان اضافه کردند شاهد کاهش چشمگیر ۱۰ تا ۲۰ درصد قند خون بودند .
به ویژه برای نی که تحت یائسگی قرار گرفته بودند . البته این کاهش قند خون به میزان دوز مصرفی مربوط می باشد . مثلا دوز مصرفی ۱۴ تا ۲۰ گرم پودر بذر کتان سطح گلوکز را کاهش داده و حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد . اما دوزهای دیگر این اثر را ندارند . همچنین در یک مطالعه دیگر در سال ۲۰۱۶ روی موش ها نشان داده شد که ترکیبات موجود در بذر کتان سبب کاهش دیابت نوع ۱ و تاخیر در بروز دیابت نوع ۲ می شود .
یک انجمن قلب آمریکایی برای سلامت هر چه بیشتر قلب به مردم خوردن فیبر و مصرف امگا ۳ را توصیه می کند . دانه کتان به سبب وجود لیگنان ها در جهت جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی بسیار کارامد است . از افزایش پلاک در خون و تنگ شدن دیواره عروق خونی که منجر به افزایش فشار خون و درنهایت سکته قلبی می شود جلوگیری می کند .
این دانه همچنین حاوی فیتواسترول است که ساختاری مشابه کلسترول دارد . ولی به جلوگیری از جذب کلسترول در روده کمک میکند . حقیقت این است که فیتواسترول ها در کاهش سطح لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا همان کلسترول بد موثرند .
یک مطالعه بر روی مردانی که سطح کلسترولشان بالا بود در سال ۲۰۱۴ انجام شد . در این مطالعه به این دسته از افراد کپسول حاوی لینگن به مقدار ۲۰ میلی گرم و ۱۰۰ میلی گرم داده شد . نتیجه خبر از این داد که میزان سطح کلسترول بعد از مصرف کپسول ۱۰۰ میلی گرم به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرد . بعد از آن محققان فهمیدند که مصرف دانه کتان هم به سبب وجود لیگنان باعث کاهش کلسترول LDL شده و چربی را از بین میبرد .
طبق تحقیقات به عمل آمده ، مصرف روغن های حاوی امگا ۳ که معمولا در ماهیهای روغنی وجود دارد به کاهش خطر قلبی و عروقی کمک می کند . در نتیجه بذر کتان به دلیل اینکه منبع غنی از امگا ۳ است می تواند به راحتی جایگزین منابع دریایی باشد .
مطالعات نشان داده روزانه خوردن ۳۰ گرم بذر کتان به مدت ۷ ماه سطح فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را به ترتیب ۱۰ میلی متر جیوه و ۷ میلی متر جیوه کاهش می دهد و این کاهش در بیمارانی که از دازوهای فشار خون هم استفاده می کنند بیشتر است .
این به این معنی است که مصرف روزانه دانه کتان بیش از ۳ ماه باعث کاهش فشار خون به میزان ۲ میلی متر جیوه می شود که ممکن است ناچیز به نظر برسد . ولی کاهش ۲ میلی متر جیوه می تواند خطر مرگ ناشی از سکته مغزی را به میزان ۱۰ درصد و بیماری های قلبی را به میزان ۷ درصد کاهش می دهد .
طبق آمار خانم هایی که قبل یا همراه با شروع دوره قاعدگیشان دچار درد سینه می شوند ، مصرف روزانه پودر کتان به مدت ۲ ماه باعث کاهش و بهبود درد سینه در این دوران می شود . علاوه بر این کسانیکه به اختلال خود ایمنی یا SLE دچار هستند با مصرف بذر کتان شاهد بهبود عملکرد کلیه خواهند بود.
قابل توجه آن دسته از عزیزانی که تمایل به کاهش وزن با حفظ سلامتیشان دارند . خیلی از افراد از تخم کتان برای لاغری استفاده می کنند . مصرف حداقل ۲۵ گرم بذر کتان در روز طی مدت حداقل ۱۳ هفته باعث کاهش شاخص توده بدنی (BMI) میشود . کاهش میزان چربی در کمر ، پهلو ، پشت در نهایت کاهش وزن بدون آسیب زدن به سلامتی و افتادگی پوست را به همراه دارد . که این امر در افرادی که دچار چاقی و وزن اضافه هستند بهتر عمل می کند .
مصرف تخم کتان ۳۰ دقیقه قبل از مصرف وعده غذایی توصیه می شود . که به سبب وجود محتوای فیبر محلول در دانه های کتان باعث تحریک هورمون ها ، ایجاد سیری و احساس پرشدن معده در افراد و در نهایت کنترل اشتها و کم خوری می شود .
تخم کتان را هم می توانید به صورت دم کرده روزانه ۲ فنجان نوش جان کنید . یا به صورت پودر قبل از غذا برای کاهش اشتها . و گاهی همراه با غذا برای هضم بهتر، کاهش نفخ و در نهایت پاکسازی دستگاه گوارش استفاده کنید . همچنین اضافه کردن ۲٫۵ گرم عصاره فیبر کتان به نوشیدنی هم می تواند به عنوان روش دیگر برای مصرف در جهت کنترل وزن استفاده شود . [منبع
1 ]
وجود آلفا لینولنیک اسید (ALA) به عنوان یک نوع چربی امگا ۳ ضروری برای بدن و لینگان ها در
خواص تخم کتان از تحلیل رفتن بافت استخوانی و پوکی استخوان جلوگیری می کند . طبق گفته بنیان آرتریت ، تخم کتان به کاهش درد مفاصل ، ارتریت روماتوئید ، لوپوس و بهبود عملکرد کلیه و پدیده رینود می شود و به سفتی استخوان ها کمک می کند . آن هم به دلیل وجود (ALA) در دانه کتان است 
که به کاهش التهاب کمک می کند.
روش های استفاده از آن برای درمان متفاوت است . اگر به صورت دانه مصرف می کنید ۱ قاشق غذا خوری در روز . اگر به صورت روغن مصرف می کنید ۱ تا ۳ قاشق غذاخوری در روز . و اگر به صورت کپسول مصرف می کنید ۱۳۰۰ تا ۳۰۰۰ میلی گرم در روز مصرف شود .
مصرف روغن بذر کتان می تواند به کاهش حساسیت ،زبری پوست و بهبود پوست و مو کمک کند . وجود ALA و ویتامین B چربی های مورد نیاز مو را تامین می کند . از خشک شدن خرده شدن موها جلوگیری می کند . همچنین از اگزما و اتهاب پوستی هم جلوگیری می کند .
ماهی و روغن ماهی به دلیل داشتن چربی های امگا ۳ برای تندرستی بسیار مفیدند . ولی در مقابل برخی از مردم نسبت به مصرف آنها آلرژی دارند . تخم کتان به دلیل داشتن آلفا لینولنیک اسید که نوع دیگری از چربی امگا ۳ است جایگزین بسیار مناسبی برای غذاهای دریایی است . و به خصوص برای افرای که به غذاهای دریایی آلرژی دارند.
علاوه بر این مصرف تخم کتان برای آن دسته از مردم که به دانه های حاوی گلوتن مانند برخی از غلات که هضم را دشوار می کنند، آلرژی دارند گزینه بسیار مناسبی است . مانند افرادی که بیماری سلیاک یا حساسیت گلوتنی دارند .
همان طور که گفته شد، دانه های کتان حاوی دو نوع فیبر رژیم غذایی هستند . محلول تا ۴۰ درصد و نامحلول تا ۶۰ درصد .فیبر نامحلول باعث تحمیل و اتصال آب بیشتری به مدفوع می شود . بنابراین بخش عمده ای از مدفوع را آب تشکیل داده که این امر سبب نرم تر شدن مدفوع و پیشگیری از یبوست می شود . و مصرف آن برای افرادی که به سندروم روده تحریک پذیر و یا بیماری کورتیکولی دچارند توصیه می شود . که این یکی دیگر از خواص تخم کتان است .
توجه : فقط باید این موضوع را در نظر داشته باشید که مصرف بذر کتان با آب خیلی کم می تواند یبوست را بدتر کرده و سبب انسداد روده یا بواسیر شود .
آب بذر کتان از عوارض یائسگی جلوگیری می کند . وجود لیگنان در آب بذر کتان به دلیل داشتن خواص استروژنی برای دوران یائسگی بسیار مفید است . آن هم به این دلیل که این مواد به راحتی جایگرین هورمون ها شده و بین آنها تعادل برقرار می کند . علائم حاکی از آن است که خانم هایی که از استروژن درمانی در طول دوران یائسگیشان استفاده نمی کنند دچار گرگرفتگی می شوند . مصرف عصاره بذر کتان به مدت ۶ ماه می تواند به راحتی این مشکل را حل کند . فقط باید این موضوع را در نظر داشت که اثربخشی آن به دلیل مصرف در دوزهای متفاوت دانه کتان متفاوت است .
از دیگر خواص دانه کتان می توان به موارد زیر اشاره کرد :
به ۲ روش می توانید آب بذر کتان تهیه کنید :
دانه کتان یک ماده گیاهی و مهمترین منبع آنتی اکسیدان قوی از جمله لیگنان ها می باشد .این دانه حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ بوده و ازاین رو ضد التهاب می باشد . دارای ۲ فیبر محلول و نامحلول است . سرشار از انواع ویتامین ها و مواد معدنی از جمله اکثر ویتامین های گروه B، و دارای پتاسیم،منگنز و منیزیم می باشد .
طبق اعلام وزارت زراعت ایالات متحده ، ۱قاشق غذاخوری تخم بذر کتان به وزن ۷گرم حاوی این مواد است :
۳۷٫۰۴ کالری
۱٫۲۸ گرم پروتئین
۲٫۹۵ گرم چربی
۲٫۰۲ گرم کربوهیدرت
۱٫۹۱ گرم فیبر
۱۷٫۰۸ میلی گرم کلسیم
۲۴٫۰۴ میلی گرم منیزیم
۴۴٫۰۹ میلی گرم فسفر
۶٫۰۹ میکروگرم فولات
۴۵٫۰۶ میکروگرم لوتئین و زاکزانتین
از دیگر مواد معدنی و مغذی می توان به لیگنان،تریپتوفان،لیزین،تیروزین،والین و چربی های سالم که بیشتر آنها اشباع نشده انداشاره کرد.
روغن دانه کتان از تحت فشار قرار دادن دانه های کتان بدون حرارت به دست می آید . که یکی از منابع اصلی امگا ۳ ،ویتامین B،پتاسیم،ویتامین E،منیزیم،فیبر،پروتئین و روی است . به همین سبب به عنوان مولتی ویتامین شناخته شده است .
تخم کتان در کنار خواص فوق العاده ای که دارد گاهی اوقات عوارضی هم برای بدن ایجاد می کند . عموما مصرف آن برای بزرگسالان بی خطر است . اما اضافه کردن بیش از حد آن به رژیم غذایی روزانه سبب بروز مشکلات می شود .
از جمله مضرات مصرف تخم کتان می توان به موارد زیر اشاره کرد :
میزان مصرف تخم کتان برای افراد سالم و بزرگسال که محدودیت مصرف ندارند یک قاشق سوپ خوری در روز می باشد . برای افراد جوان تر بیشتر از یک قاشق چای خوری در روز توصیه می شود . از آنجا که دانه کتان فیبر بالایی دارد قرارددادن آن دررژیم غذایی باید از مقادیر کم شروع شود . و بعد به تدریج افزایش یابد . مقدار کالری موجود در ۱قاشق سوپ خوری حاوی تخم کتان حدود ۳۶ کیلو کالری و در ۱قاشق سوپ خوری پودر تخم کتان ۵۰ کیلوکالری می باشد .
بهترین روش این است که دانه های کتان را خریداری کرده . خودتان در منزل آسیاب کنید . آن هم به مقداری که نیاز دارید . زیرا بذر کتان یک دانه روغنی است و در اثرآسیاب شدن سریع اکسید می شود . پس به هنگام مصرف به اندازه نیازتان آسیاب کنید . در این صوررت دانه های تخم کتان تا یکسال قابل مصرف می باشند .
تخم کتان یا روغن بذر کتان کاربردهای متفاوتی دارد . به شکل های مختلف مصرف می شود .از کاربردهای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد :
که استفاده از آن در بسیاری از غذاها رایج است . روغن دانه کتان علاوه بر روی غذا ، روی سالاد هم استفاده می شود . جدا از آن در برخی مواقع به عنوان نوشیدنی برای تامین بخشی از مایع روزانه نیز مصرف می شود . همچنین استفاده ار آن بر روی ماست و سفت کردن اسموتی هم توصیه می شود . برخی برای لذیذ شدن کلوچه ،پنکیک،نان و … به آنها روغن اضافه می کنند .
دانه های کتان را هم می توانید مانند روغن به غذا ، نوشیدنی ها و حتی سالاد اضافه کنید . همچنین استفاده از آن در سوپ ، ماست ،کیک و شیرینی های خانگی توصیه می شود . برخی از افراد تخم کتان را به سس گوجه فرنگی و یا آب انواع گوشت ها اضافه می کنند . حتی مخلوط کردن آن با گوشت چرخ کرده برای درست کردن کباب و کوفته بسیار لذت بخش است .
تخم کتان را می توانید به صورت خام تهیه کنید . برای مصرف آن را بهتر است آسیاب کنید . ممکن است زمان ببرد ولی برای هضم بهتر است . دانه کتان را به صورت فله ای یا بسته بندی شده می توانید تهیه کنید . که در هردو صورت باید توجه کنید تازه باشد و هیچ نشانه ای از رطوبت نداشته باشد . بعد از خرید آن را در جای تاریک،خشک و خنک و یا در ظرف در بسته یا کابینت یا در یخچال برای جلوگیری از اکسیداسیون و فساد نگهداری کنید . ترجیها در یک شیشه تیره در این صورت می توانید به مدت ۶ تا ۱۲ ماه نگهداری کرد .
خیر. اسید آلفا لینولنیک (ALA) را غیر از دانه کتان می توان در محصولات دیگر همچون لبنیات و منابع گوشتی دریافت کرد . اما مساله مهم اینجاست که متاسفانه سرطان پروستات با این منابع ارتباط مستقیم دارد . پس این را در نظر داشته باشید که منبع ALA بسیار مهم است.
اما ALA از منابع گیاهی همچون دانه کتان خطر ابتلا به پروستات را کاهش می دهد.
خیر. یکی از مضرات تخم کتان مصرف آن به صورت نارس است که سمی به نظر می رسند . در نتیجه باید یا آن را تف داد یا به صورت روغن مصرف شوند .
دانه کتان مانند هورمون استروژن عمل می کند . این امر احتمال آسیب زدن به بارداری را افزایش می دهد . اگرچه تا کنون علائم بالینی درمورد اثرات تخم کتان بر بارداری شناخته نشده است . اما توصیه می شود از مصرف دانه کتان در دوران بارداری یا شیردهی خودداری شود.
مقدار کالری در پودر تخم کتان بسیار بیشتر از کالری موجود در تخم کتان است . پس بهتر است به صورت دانه و یا دم کرده مصرف شود . اما اگر فعالیت بدنی خوبی دارید مصرف پودر مانعی ندارد . روغن کتان را روی غذا بسیار مطلوب است . اما به دلیل اکسایش سریع آن باید از سرخ کردن اجتناب کرد .
درباره این سایت